Ultrazvuk u trudnoći je jedno od najvažnijih načina koje se koristi za pračenje trudnoće i očuvanje zdravlja majke i bebe. Bezbjednost ultrazvuka, uz veliku količinu informacija koju pruža prilikom pregleda, čini ga najbitnijim pregledom kod vođenja trudnoće tj. prenatalne njege. Ovdje ćemo detaljno objasniti vrste ultrazvuka, kad se radi tokom trudnoće, što možete očekivati tokom pregleda i zašto je ultrazvuk tako značajan za majke i bebe.
Ginekološki dijagnostički centar eGinekolog opremljen je najmodernijom ultrazvučnom tehnologijom koja uključuje 3D i 4D opcije za detaljan prikaz razvoja fetusa – bebe. Ove napredne opcije ultrazvuka omogućavaju trudnicama ne samo jasniji uvid u izgled i pokrete bebe, već i pravovremeno otkrivanje eventualnih zdravstvenih problema. Doc. dr. Emir Mahmutbegović, uz svoje dugogodišnje iskustvo i brojne završene dodatne edukacije, uključujući specijalizaciju iz fetalne ehokardiografije (pregled srca bebe koji je veoma značajan u trudnoći), pruža visoko stručnu njegu i dijagnostiku. S obzirom na njegovu stručnost i posvećenost, mnoge trudnice se odlučuju da zakažu pregled u eGinekologu, znajući da će dobiti vrhunsku njegu i da je to najbolja opcija za njih i bebu. Pozivom na broj centra 061 209 328, možete osigurati najbolji mogući pregled i sigurnost za vašu trudnoću.
Šta je to ultrazvuk?
Ultrazvuk koristi visokofrekventne zvučne talase kako bi stvorio slike iz unutrašnjih dijelova tijela trudnice. U trudnoći, ovaj postupak omogućava pregled bebe, posteljice i plodove vode, te otkrivanje bilo kakvih abnormalnosti tj. poremećaje u razvoju bebe.
Zbog toga što ultrazvuk ne uzrokuje štetno zračenje, ultrazvuk je potpuno siguran za upotrebu tokom cijele trudnoće.
Koje vrste ultrazvuka u trudnoći postoje?
Transabdominalni ultrazvuk – preko stomaka : Ova tehnika uključuje postavljanje sonde na trbuh trudnice nakon nanošenja gela koji omogućava prijenos zvučnih talasa. Transabdominalni ultrazvuk je najčešće korišten tip ultrazvuka tokom druge i treće faze trudnoće tj. poslije 14. nedelje trudnoće. Slike koje se dobijaju ovom metodom pomažu u procjeni rasta bebe, praćenju položaja posteljice i procjeni količine plodove vode.
Ovaj pregled traje obočno oko 15-30 minuta, a u većini slučajeva ne izaziva nelagodu, osim osjećaja hladnoće zbog gela i blagog pritiska sonde.
Transvaginalni ultrazvuk – vaginalna sonda : Ova tehnika se koristi u ranim fazama trudnoće, obično do 12. sedmice. Sonda se stavlja u vaginu, što omogućava bliži i detaljniji prikaz materice i bebe.
Kod transvaginalnog ultrazvuka, pacijentica leži sa nogama u ginekološkom položaju, tj. koljena savijena a noge blago raširene, a sonda, prekrivena kondomom, uvodi se u vaginu. Ovaj postupak je također brz i obično bezbolan, iako može izazvati blagu nelagodu kod nekih žena.
Transvaginalni ultrazvuk je naročito koristan za praćenje rane trudnoće tj utvrđivanje trudnoće, utvrđivanje srčanih otkucaja , te identifikaciju poremećaja na početku trudnoće kao što su vanmaterična trudnoća i rani spontani pobačaj.
Kad su najvažniji ultrazvuk pregledi u trudnoći?
Ultrazvuk u trudnoći se obično se radi svake 4 sedmice, tj. svaki mjesec tokom trudnoće. Ovo su periodi kad je veoma bitno da se urade ultrazvučni pregledi tokom trudnoće:
Prvo tromjesečje (ultrazvuk do 12. sedmice)
U ovoj fazi ultrazvuk se koristi kako bi se potvrdila trudnoća, odredio tačan koliko je beba ima sedmica i provjerio položaj embriona unutar materice.
Jedan od najvažnijih aspekata ultrazvuka u ovoj fazi je mjerenje nuhalnog nabora (nuchal translucency – NT). Nuhalni nabor je tečnost koja se nakuplja u području iza bebinog vrata, a njegova debljina može biti pokazatelj hromozomskih abnormalnosti – genetskih poremećaja, poput Downovog sindroma. Pregled nuhalnog nabora obično se provodi između 11. i 14. sedmice trudnoće, jer je to period kada se najpreciznije može izmjeriti.
Debljina nuhalnog nabora manja od 3 mm obično se smatra normalnom, dok veće vrijednosti mogu ukazivati na potencijalni rizik za hromozomske poremećaje ili srčane mane. Međutim, važno je napomenuti da samo veća debljina nabora nije konačna dijagnoza, već samo indikator koji može zahtijevati daljnje testiranje, poput neinvazivnog prenatalnog testa (NIPT) ili amniocenteze
Transvaginalni ultrazvuk je precizniji u ranim fazama trudnoće zbog tog što je sonda tako bliža materici. Tokom prvog tromjesečja, ultrazvuk se često koristi za otkrivanje vanmaterične trudnoće ili eventualno spontanih pobačaja.
Drugo tromjesečje (18-22. sedmica)
Najpoznatiji pregled u ovom period je detaljan pregled bebe, poznat kao anomaly scan, tj. ultrazvuk oko 20. sedmice. Ovaj ultrazvuk omogućava detaljan ultrazvučni pregled gdje se utvrdi da li su se svi organi kod bebe razvili, uključujući srce, mozak, bubrege, kičmu, pluća i udove. Ginekolozi ultrazvukom tada mjere veličinu bebe, praćenje rasta bebe, te određivanje pola bebe ukoliko roditelji to žele da znaju. Nekada se ovaj ultrazvučni pregled oko 20. nedelje trudnoće zove još 4D ili 5D pregled, jer se tada često gleda lice bebe ovom vrstom ultrazvuka.
Treće tromjesečje (poslije 28. sedmice)
U ovoj fazi ultrazvuk se koristi za procjenu položaja bebe (da li je okrenuta glavom ili karlicom), provjeru količine plodove vode i praćenje razvoja, rasta bebe. Ako se primijete bilo kakvi problemi, poput usporenog rasta ili sumnje na poremćaje tj. abnormalnosti kod bebe, onda ultrazvučni pregledi mogu biti i češći, na svake 2 sedmice.
Šta se može otkriti ultrazvukom u trudnoći?
Ultrazvuk može pružiti ključne informacije o zdravlju bebe i majke, uključujući:
Potvrda trudnoće: Ultrazvuk na početku trudnoće može potvrditi trudnoću, tj. vidjeti plod unutar materice, potvrditi srčane otkucaje bebe već od 6. sedmice trudnoće, te pomoći u određivanju tačnog gestacijskog rasta, odnosno odrediti koliko beba ima sedmica.
Položaj posteljice: Ova informacija je važna, posebno kod sumnje na placenta previa, kada se posteljica nalazi nisko u materici i blokira porođajni kanal.
Fetalne anomalije – poremećaji u građi bebe: Detaljan pregled u 20. sedmici omogućava otkrivanje strukturnih anomalija poput rascepa usne, problema sa srcem, bubrežnih anomalija i mnogih drugih poremećaja koje se mogu pojaviti kod bebe tokom trudnoće.
Ultrazvukom se prati rast fetusa: Redovni ultrazvuci u drugom i trećem tromjesečju omogućavaju ginekolozima da prate da li beba raste odgovarajućom brzinom. U slučaju poremećaja rasta bebe, obično se neophodni dodatni I češći ultrazvučni pregledi.
Šta je to 3D i 4D ultrazvuk u trudnoći ?
Osim standardnog 2D ultrazvuka, koji daje dvodimenzionalne slike, moderne tehnologije omogućavaju i naprednije tehnike poput 3D i 4D ultrazvuka.
3D ultrazvuk
3D ultrazvuk pruža trodimenzionalne slike bebe, omogućavajući detaljan prikaz lica i tijela bebe. Ova tehnika je korisna za otkrivanje deformacija lica bebe, poput rascepa usne, kao i za procjenu drugih strukturnih abnormalnosti.
4D ultrazvuk
4D ultrazvuk je tehnika omogućava prikaz pokreta fetusa tokom samog pregleda. Roditelji često biraju 4D ultrazvuk kako bi vidjeli bebu dok se kreće ili čak zijeva tokom ultrazvučnog pregleda. Iako je ova metoda popularna zbog emocionalnog značaja, ona također pruža važne informacije o zdravlju bebe.
Šta je to Doppler ultrazvuk u trudnoći?
Doppler ultrazvuk je specijalizovana tehnika koja se koristi za procjenu protoka krvi krvnim sudovima kod bebe, pupčanoj vrpci i posteljici. Ova tehnika je ključna i veoma bitna za praćenje razvoja fetusa u trudnoći, jer omogućava procjenu dotoka kisika i hranjivih materija od majke do bebe kroz posteljicu.
Kako se pripremiti za ultrazvuk u trudnoći?
Priprema za ultrazvuk varira ovisno o vrsti pregleda da li će se pregled raditi vaginalnom ili abdominalnom sondom. Za transabdominalni ultrazvuk u ranoj trudnoći t.j prije 12 nedelje trudnoće, trudnica se često savjetuje da pije vodu prije pregleda kako bi se materica bolje vidjela na ekranu. Puni mokraćni mjehur podiže matericu, čime se poboljšava kvalitet slike. S druge strane, kod pregleda vaginalnom sondom. tj. transvaginalnog ultrazvuka, pacijentica treba isprazniti mjehur prije pregleda kako bi pregled bio što ugodniji i precizniji.
Da li pregled ultrazvukom u trudnoći štetan za bebu i majku?
Ultrazvuk je izuzetno sigurna metoda za majku i bebu. Nema dokaza da ultrazvuk izaziva bilo kakve štetne efekte na bebu, jer ne koristi zračenje, već samo zvučne talase. Jedini potencijalni rizik je nelagodnost zbog pritiska sonde na stomak ili prilikom transvaginalnog pregleda koji se vrši vaginalnom sondom.
Najčešće greške trudnica vezane za ultrazvuk :
Najčešće greške koje trudnice prave kada je riječ o ultrazvuku odnose se na prekasno zakazivanje prvog pregleda, što može odgoditi potvrdu trudnoće ili otkrivanje ranih komplikacija. Česta je i pogrešna očekivanja da će 4D ultrazvuk uvijek pokazati lice bebe, a zapravo položaj fetusa, količina plodove vode i trenutni pokreti mogu uticati na kvalitet snimka. Neke trudnice vjeruju da je dovoljan jedan ultrazvuk u trudnoći, iako je svaka faza važna i donosi nove informacije o razvoju. Tu je i nepotrebna zabrinutost oko sigurnosti, iako je jasno dokazano da ultrazvuk ne koristi zračenje i potpuno je siguran za majku i bebu.
Emocionalni značaj ultrazvuka
Ultrazvuk ima i poseban emocionalni značaj jer roditelji već u ranoj trudnoći dobijaju priliku da vide svoju bebu. Prvi otkucaji srca, pokreti ili osmijeh na ekranu stvaraju snažnu povezanost i osjećaj sigurnosti. Posebno 3D i 4D pregledi doprinose tom doživljaju jer daju realističniji prikaz, što za roditelje ima veliku emotivnu vrijednost.
Limitacije – ograničenja ultrazvuka
Ipak, ultrazvuk ima i svoja ograničenja. Ne može otkriti sve genetske poremećaje, pa se kod sumnji rade dodatni testovi poput NIPT-a ili amniocenteze. Neke anomalije se mogu razviti tek kasnije u trudnoći i neće uvijek biti vidljive na ranijim pregledima. Takođe, položaj bebe ili građa majke mogu uticati na jasnoću prikaza. Zato je ultrazvuk samo jedan dio prenatalne dijagnostike i najčešće se kombinuje sa laboratorijskim testovima i drugim metodama.
Zaključak
Ultrazvuk u trudnoći je ključni alat za praćenje zdravlja majke i djeteta tokom cijele trudnoće. Bez obzira na to da li se koristi za potvrdu trudnoće, praćenje fetalnog rasta, otkrivanje abnormalnosti ili praćenje višestrukih trudnoća, ultrazvuk je siguran, neinvazivan i vrlo efikasan način dijagnostike. Uz napredne tehnike poput 3D i 4D ultrazvuka, roditelji mogu dobiti jasniji uvid u razvoj svoje bebe, dok ljekari imaju mogućnost da na vrijeme prepoznaju eventualne probleme i preduzmu odgovarajuće mjere.
Za trudnice, redovni ultrazvuci pružaju mir i sigurnost, dok ljekari koriste ove preglede kako bi osigurali optimalno zdravlje i sigurnost tokom cijele trudnoće. Za zakazivanje ultrazvučnog pregleda u Ginekološkom dijagnostičkom centru eGinekolog u Sarajevu, možete nas kontaktirati putem telefona ili putem online sistema.
